📖 అధ్యాయం 14: యుధిష్ఠిరుని పట్టాభిషేకం – రాజ్యపాలనలో ధర్మసూత్రం
యుధిష్ఠిరుని పట్టాభిషేకం, మహాభారత యుద్ధం ముగిసింది. పాండవులు విజేతలయ్యారు. అయినప్పటికీ, ఆ విజయం హర్షదాయకంగా లేదు. అది నరహత్యల ముంచుకొచ్చిన వరద. లక్షలాది మంది ప్రాణాలు పోయాయి. వారి కుటుంబాలు శోకసాగరంలో మునిగిపోయాయి. న్యాయం సాధించాలనే తపనతో పాండవులు చేసిన త్యాగాలు, అనుభవించిన బాధలు, ఇప్పుడు ఓ పరిపూర్ణ ఘట్టానికి చేరుకున్నాయి.
ఈ అధ్యాయంలో, యుధిష్ఠిరుని పట్టాభిషేక ఘట్టం, రాజ్యపాలనలో అతని ధర్మబోధ, ప్రజాస్వామ్య విధానాలు మరియు పాండవుల పాలనలో వెలసిన సామాజిక సమతా స్థితిని మనం పరిశీలించబోతున్నాం.
👑 రాజ్యాభిషేకపు పూర్వతయారీ – నిగూఢ చింతనలు
కురుక్షేత్ర యుద్ధం అనంతరం హస్తినాపుర పాడైపోయిన నగరంగా ఉంది. మౌనంగా ఉన్న వీధులు, శోకంతో నిండిన గృహాలు, ఆశలు కోల్పోయిన ప్రజలు — వీటన్నింటి మధ్య, రాజ్యం తీసుకోవాలంటే, అది ఉత్సవంగా కాక బాధ్యతగా భావించాలి.
యుధిష్ఠిరుని పట్టాభిషేకం, తన గదిలో కూర్చొని తీవ్ర చింతనలో పడ్డాడు. అతని మనస్సు లోపల శోకంతో కొట్టుమిట్టాడింది. అన్నదమ్ములు, శత్రువులు, బంధువులు – అందరూ మృత్యువు పాలయ్యారు.
“ఇది నిజంగా విజయం嗎? ధర్మాన్ని నిలబెట్టిన తర్వాత మిగిలింది శూన్యమా?” – అన్నట్లు అతని వాక్యాలు గుండె నొప్పిగా వినిపించాయి.
అయితే, శ్రీకృష్ణుడు వచ్చి అతనిని బుద్ధిగా ప్రేరేపించాడు:
“ధర్మం శాశ్వతం. నీవు దీనిని మోయాల్సిన భారం కాదు, ఆచరించాల్సిన బాధ్యతగా భావించు. నీ రాజ్యం ప్రజల జీవితం మార్చాలి. అదే నీ విజయార్థం.”
ఈ మాటలు యుధిష్ఠిరుని మృదుల గుండెకు స్పర్శగా మారాయి. చివరికి, రాజ్యాధికారం అంగీకరించేందుకు ఆయన సిద్ధమయ్యాడు.
🏰 పట్టాభిషేక మహోత్సవం – హస్తినాపురకు వెలుగు
శుభదినంగా నిర్ణయించిన ఒక పవిత్ర ముహూర్తాన, హస్తినాపురలో విశాలంగా అలంకరించిన రాజప్రాంగణంలో యుధిష్ఠిరుని పట్టాభిషేకం ఘనంగా జరిగింది. వేదఘోషలు, మంగళవాయిద్యాలు, ఋషుల ఆశీర్వాదాలు — ఇవన్నీ ఆ ఆధ్యాత్మిక వాతావరణాన్ని వెలిగించాయి.
యుధిష్ఠిరుని రాజసింహాసనానికి బృందావనం పూలతో అలంకరించారు. ధృతరాష్ట్రుడు స్వయంగా అతని చేతిలో చక్రాన్ని అందించాడు – అది అధికారానికి కాక ధర్మానికి గుర్తుగా నిలిచింది. వేదపండితులు యజ్ఞాలు చేశారు. ప్రజలు ఆనందంగా మంగళారతి చేశారు.
శ్రీకృష్ణుడు యుధిష్ఠిరుని తలపై అభిషేక జలాన్ని పోసి ఇలా అన్నాడు:
“నీ పాలనలో ప్రజలు భయంకాక ప్రశాంతంగా జీవించాలి. ధర్మం నీ గమ్యం కావాలి, ఆధిపత్యం కాదు.”
📜 ధర్మ పాలన – సమానత్వానికి పునాది
యుధిష్ఠిరుని పట్టాభిషేకం, పాలనలో మూడు ప్రధాన సిద్ధాంతాలు బలంగా నిలిచాయి:
- న్యాయవిధానం: అన్ని వర్గాలకూ న్యాయం సమంగా అమలవుతుందని గట్టి నమ్మకం ఏర్పడింది. ధర్మరాజు న్యాయాన్ని స్వయంగా పర్యవేక్షించేవాడు. బలవంతుల అవినీతిని, బలహీనుల ఆక్రందనను అతడు సమంగా చూసేవాడు.
- ఆర్థిక వికాసం: కురుక్షేత్రంలో ధ్వంసమైన వ్యవస్థల పునర్నిర్మాణానికి అతడు ప్రయత్నించాడు. వ్యవసాయానికి మద్దతు, ప్రజలకి ధాన్య పంపిణీ, పునర్నిర్మిత పట్టణాలు – ఇవన్నీ ప్రజల జీవన విధానాన్ని పునరుద్ధరించాయి.
- ధర్మబోధ: యుధిష్ఠిరుడు తన చక్రవర్తి ధర్మాన్ని ప్రజలలో వ్యాపింపజేశాడు. ధర్మసూత్రాలు గ్రామస్థాయి నుంచి పట్టణస్థాయికి వరకు చాటించబడ్డాయి. దురాశను తగ్గించి, సేవా మనోభావాన్ని పెంచే ప్రయత్నాలు జరిగాయి.
🤝 పాండవ సహపాలన – ఐక్యంగా ముందుకు
పాండవులంతా పాలనలో భాగస్వాములయ్యారు:
- భీముడు: రక్షణ శాఖలో, సైనికుల ప్రాముఖ్యతను పెంచాడు.
- అర్జునుడు: విదేశీ రాజ్యాలపై వ్యూహాత్మక సంబంధాలను నిర్మించాడు.
- నకులుడు, సహదేవుడు: వ్యవసాయ, పశుపోషణ రంగాల్లో పునరుజ్జీవన కార్యక్రమాలు చేపట్టారు.
ద్రౌపదీ కూడా రాజమాతగా ధర్మపాలనకు మద్దతుగా నిలిచింది. ఆమె ఆధ్వర్యంలో మహిళా సాధికారతకు దోహదపడే కార్యక్రమాలు మొదలయ్యాయి.
🌺 ధృతరాష్ట్రుని విడిచి వెళ్లిపోవడం – క్షమకు మూర్తిరూపం
పట్టాభిషేకం తర్వాత కొద్ది కాలానికి ధృతరాష్ట్రుడు, గాంధారి, విదురుడు అరణ్యవాసానికి వెళ్లిపోయారు. యుధిష్ఠిరుడు వారిని ఆపడానికి చాలా ప్రయత్నించాడు. కానీ ధృతరాష్ట్రుడు ఇలా అన్నాడు:
“ప్రభుత్వంలో ధర్మం నిలబడింది. నా బాధ్యత ముగిసింది. మేము నివాసాన్ని నిశ్శబ్దంలో వెతుకుతున్నాం.”
వారి వెళ్ళిపోవడం పాండవుల మనసులో విషాదాన్ని కలిగించింది. కాని వారు ధర్మానికి అంకితమైన ఆత్మలు. యుధిష్ఠిరుడు వారి నిర్ణయాన్ని గౌరవించాడు.
🌞 ప్రజల సంతోషం – నిజమైన విజయం
పాండవుల పాలనలో ప్రజల ముఖాల్లో వెలుగు తిరిగింది. కలహం లేని కాలం మొదలైంది. సత్యం, సేవ, సమానత్వం ఆధారంగా ఒక శాంతియుత సమాజం రూపొందింది.
ఒక పల్లె ప్రజాప్రతినిధి యుధిష్ఠిరుని ఎదురుగా ఇలా అన్నాడు:
“మీ పాలనలో మేము భయపడం. మేము తినగలగుతున్నాం. మేము నమ్మగలుగుతున్నాం. ఇదే మాకు దేవుడిచ్చిన వరం.”
ఈ మాటలు యుధిష్ఠిరుని హృదయాన్ని తాకాయి. అతను తన విజయాన్ని అహంకారంగా కాదు, కర్తవ్యంగా భావించాడు.
📘 అధ్యాయం ముగింపు
ఈ అధ్యాయం యుధిష్ఠిరుని ధర్మాధిష్టిత పాలనకు నిదర్శనంగా నిలుస్తుంది. మహాభారత సంగ్రామం ధ్వంసాన్ని కలిగించినా, ఆ తర్వాత వచ్చిన ఈ యుగధర్మ పాలన సమాజానికి మార్గదర్శకంగా నిలిచింది.
📖 తదుపరి అధ్యాయం 15: శ్రీకృష్ణుని విరాట్ వైభవాంతం – ద్వారకా నాశనం, భూమిపై భగవంతుని విరమణ
