అల్పపీడనం VS వాయుగుండం | Cyclonic low pressure తుఫాన్ ఎలా ఏర్పడతాయి?

అల్పపీడనం VS వాయుగుండం మొదటి భాగం

అల్పపీడనం VS వాయుగుండం తుఫాన్‌ అనే మాట వింటేనే మనం భయంతో నిశ్శబ్ధంగా అవుతాం. పంటలు ధ్వస్తం కావడం, ప్రాణనష్టం సంభవించడం, ఆస్తి నష్టం – ఇవన్నీ తుఫాన్‌ వల్లే. కానీ తుఫాన్ ఏ విధంగా ఏర్పడతాయో తెలుసుకున్నారా? దీనికి ప్రధాన కారణాలు ఏమిటి? ఇప్పుడితోనే చూద్దాం.

అల్పపీడనం అంటే ఏమిటి?

• గాలని ‘అధిక గాలుల స్థానం’ అనడానికి “పీడనం” అంటాం. గాలి తక్కువగా ఉండే ప్రదేశాన్ని “అల్పపీడన” అంటారు. ఒక్కసారి గాలి తేలికగా పోతే, ఆ ప్రదేశంలో “గాలి లేకపోవటం వలన” దగ్గరగా ఖాళీ సమస్యలు సృష్టిస్తుంది. ఆ ఖాళీని నింపటానికి చుట్టుపక్కల గాలులు వస్తాయి
• సముద్రం పై ఉపరితలంలో వేడి గాలి ఎగిరేసి ఓ ప్రదేశంలో పొగబారటం, అక్కడ అల్పపీడనం ఏర్పడటానికి కారణమవుతుంది
• అలాంటి పరిస్థితుల్లో చుట్టుపక్కల గాలులు అల్పపీడన వైపు వీచటం, అలాగే మేఘాల వర్షాలుగా మారడం జరుగుతుంది

వాయుగుండం (Cyclonic low pressure) – పూర్తి పరిణామం

• అల్పపీడన స్థాయిలో గాలి తీవ్రంగా చేరినా, అది పటిష్టం అవుతుంది. ఒక సాధారణ అల్పపీడనం బలమైన సీసిక గాలుల కలయికతో “వాయుగుండం”గా సముద్రంలో మారుతుంది
• సముద్రంలో వేడి ఉపరితలం నుంచి వస్తున్న ఆవిరులు, చల్లబడిన వెంటనే మేఘాలుగా మారతాయి. అవి కలిసి భారీ మేఘాల పదర కనిపిస్తాయి, అవి తుఫానుగా మారుతాయి

తుఫాన్‌ ‘కన్ను’ ఏమిటి?

• తుఫాన్ మధ్యలో కలిగే ‘కన్ను’ అనేది చుట్టూ బలవంతమైన గాలులు ఉండే ప్రదేశంలో అనుకోకుండా వచ్చే ప్రశాంత ప్రాంతం. అక్కడ గాలి ఉండదు, మేఘాలు కూడా లేవు. అలాగే శాంతికరంగా కనిపిస్తుంది, కానీ అది వాస్తవానికి తుఫాన్ నిలిచిపోయినట్లు తప్పు భావన కలుగజేస్తుంది
• దీని ఆపాసులో నిలిచిపోయిన తర్వాత తుఫాన్ ప్రభావం మళ్లీ ప్రారంభమవుతుంది. ఆ నేపథ్యంలో ఇది చాలా ప్రమాదకరమైనది.

అల్పపీడనం VS వాయుగుండం మధ్య ప్రధాన తేడాలు (H2)

అల్పపీడనం (Low Pressure) అనేది సాధారణ వాతావరణ పరిణామం. ఇది సముద్రం పైభాగంలో గాలి వేడెక్కడం వలన ఎగసిపోవడం, ఆ ప్రాంతంలో గాలి ఒత్తిడి తగ్గడం వల్ల ఏర్పడుతుంది.
వాయుగుండం (Cyclone) మాత్రం దీని బలమైన రూపం. ఇది ఎక్కువ శక్తి, తేమ, ఉష్ణోగ్రత తేడా, మరియు సముద్రంపై ఎక్కువ సమయం గడపడం వలన రూపుదిద్దుకుంటుంది.

ప్రధాన తేడాలు: అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

• ఉత్పత్తి కారణం: అల్పపీడనం సముద్రం లేదా భూభాగంలో గాలి వేడి-చల్లబడి ఏర్పడుతుంది; వాయుగుండం మాత్రం సముద్రంలో పెద్ద స్థాయిలో వేడి, తేమ సమ్మేళనం వల్ల ఏర్పడుతుంది.
• శక్తి: అల్పపీడనం సాధారణంగా తక్కువ శక్తితో ఉంటుంది, వాయుగుండం మాత్రం గంటకు 120 కి.మీ. పైగా గాలివేగం సాధిస్తుంది.
• ప్రభావం: అల్పపీడనం ఎక్కువగా వర్షం, గాలివానలు తెస్తుంది; వాయుగుండం మాత్రం తుఫానులు, సముద్రపు అలలు, భారీ వరదలు కలిగిస్తుంది.

తుఫాన్ తీరం దాటే ప్రక్రియ

తుఫాన్ సముద్రంలోనే ఉద్భవించి పెరుగుతుంది. కానీ అది తీరం వైపు కదిలే సమయంలో, భూభాగానికి దగ్గరగా వచ్చినప్పుడు దీని ప్రభావం ఎక్కువ అవుతుంది.

1. మొదటి దశ: సముద్రపు నీటిలోంచి తేమను పీల్చుకొని తుఫాన్ బలపడుతుంది.
2. రెండవ దశ: తీరం వైపు వేగంగా కదిలి, గాలి వేగం అత్యధిక స్థాయికి చేరుతుంది.
3. తీరం దాటే క్షణం: గాలి వేగం, వర్షపాతం, సముద్రపు అలలు ఒకేసారి పెరిగి పెద్ద నష్టం కలిగిస్తాయి.
4. తర్వాతి దశ: భూభాగంలోకి వచ్చిన తర్వాత తుఫాన్ క్రమంగా బలహీనమవుతుంది, కానీ వర్షపాతం కొనసాగుతుంది.

తుఫాన్‌ల వర్గీకరణ : అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

భారత వాతావరణ శాఖ (IMD) తుఫాన్‌లను గాలి వేగం ఆధారంగా వర్గీకరిస్తుంది:

తుఫాన్‌ల నుంచి రక్షణ చర్యలు : అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

• తుఫాన్ హెచ్చరికలు వచ్చిన వెంటనే సురక్షిత ప్రదేశాలకు వెళ్లాలి.
• సముద్రం దగ్గర ప్రాంతాలను ఖాళీ చేయాలి.
• తుఫాన్ సమయంలో బయటకు వెళ్లకూడదు.
• అత్యవసర వస్తువులు (టార్చ్, బ్యాటరీ, తాగునీరు, డ్రై ఫుడ్) సిద్ధం చేసుకోవాలి.
• ప్రభుత్వ సూచనలను పాటించాలి.

SEO కంటెంట్ ఆప్టిమైజేషన్ సూచనలు

• కంటెంట్‌లో “అల్పపీడనం”, “వాయుగుండం”, “తుఫాన్”, “తీరం దాటడం” వంటి కీవర్డ్‌లను సహజ రీతిలో చేర్చండి.
• మెటా డిస్క్రిప్షన్ 150-160 అక్షరాల లోపు ఉండి, ప్రధాన కీవర్డ్‌ను కలిగి ఉండాలి.
• ఇంటర్నల్ లింకింగ్: వాతావరణ సంబంధిత ఇతర వ్యాసాలకు లింక్ ఇవ్వడం వల్ల పేజీ SEO బలపడుతుంది.
• చిత్రాలు: ఇన్ఫోగ్రాఫిక్‌లు, మ్యాప్స్ ఉపయోగించి వాడుకరుల అనుభవాన్ని మెరుగుపరచండి.

అల్పపీడనం ఏర్పడే శాస్త్రీయ కారణాలు

అల్పపీడనం ఏర్పడటం వెనుక భూమి, సముద్రం, సూర్యుడు, గాలి—all కలిసి పనిచేస్తాయి. భూమి పైభాగానికి సూర్యుడి కిరణాలు పడి గాలి వేడెక్కుతుంది. వేడి గాలి తేలికగా ఉండటం వల్ల అది పైకి ఎగసిపోతుంది. ఇలా పైకి ఎగసిన గాలి స్థానంలో చల్లని గాలి వచ్చి నింపుతుంది. ఈ ప్రక్రియలో ఆ ప్రదేశంలోని గాలి ఒత్తిడి తగ్గిపోతుంది, దీనినే అల్పపీడనం అంటారు.

ఇది సముద్రంపై జరిగితే తేమ అధికంగా ఉండడం వల్ల మేఘాలు ఎక్కువగా ఏర్పడతాయి. ఆ మేఘాలు క్రమంగా పెద్ద వర్షపు వ్యవస్థలుగా మారతాయి. చుట్టుపక్కల గాలులు అల్పపీడనం వైపు కదిలి, గాలి చక్రంలా తిరుగుతూ, వర్షాలను తెస్తాయి. ఇది సహజ వాతావరణ చక్రం అయినప్పటికీ, కొన్ని సందర్భాల్లో ఇది తీవ్రమై తుఫాన్లకు దారితీస్తుంది.

అల్పపీడనం VS వాయుగుండం :

వాయుగుండం బలపడే పరిస్థితులు

వాయుగుండం బలపడటానికి కొన్ని ప్రత్యేక పరిస్థితులు అవసరం:

1. సముద్రపు నీటి ఉష్ణోగ్రత 26°C పైగా ఉండాలి – వేడి నీటివల్ల ఎక్కువ ఆవిరి ఉత్పత్తి అవుతుంది.
2. తేమ అధికంగా ఉండాలి – గాలిలో తేమ పెరిగితే మేఘాల వ్యవస్థ బలపడుతుంది.
3. తక్కువ నిలువు గాలి కత్తిరింపు (Vertical Wind Shear) – గాలి పైభాగం, కిందభాగం మధ్య వేగం తేడా తక్కువగా ఉంటే తుఫాన్ బలపడుతుంది.
4. భూమి భ్రమణం (Coriolis Effect) – భూమి భ్రమణం కారణంగా గాలి చక్రంలా తిరుగుతుంది.
5. స్థిరమైన వాతావరణ వ్యవస్థ – చుట్టుపక్కల వాతావరణం స్థిరంగా ఉండాలి, లేని పక్షంలో తుఫాన్ విచ్ఛిన్నమవుతుంది.

తుఫాన్‌ల విధ్వంసక శక్తి : అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

వాయుగుండం తీరం దాటేటప్పుడు దాని శక్తి అత్యధిక స్థాయిలో ఉంటుంది. ఇది మూడు రకాల నష్టం కలిగిస్తుంది:

• గాలి ప్రభావం: చెట్లు, ఇళ్లు, విద్యుత్‌ స్తంభాలు కూలిపోవడం.
• వర్షపాతం ప్రభావం: ముంపు, భూసార నష్టం, పంటలు చెడిపోవడం.
• సముద్రపు అలలు: సముద్రపు నీరు తీరం లోపలికి రావడం వల్ల తీర ప్రాంతాల్లో వరదలు, నేల ఎర్రబడటం.

ఒక సూపర్ సైక్లోనిక్ స్టార్మ్ గాలి వేగం 250 కి.మీ. పైగా ఉంటే, అది చిన్న పట్టణాలను సైతం పూర్తిగా ధ్వంసం చేయగలదు.

ప్రభుత్వం తీసుకునే జాగ్రత్తలు

ప్రతి తుఫాన్ సీజన్‌లో, ప్రభుత్వ యంత్రాంగం ముందస్తుగా కొన్ని చర్యలు తీసుకుంటుంది:

• హెచ్చరికలు జారీ చేయడం – రేడియో, టెలివిజన్, సోషల్ మీడియా ద్వారా.
• తీర ప్రాంతాల ఖాళీ చేయించడం – ప్రజలను సురక్షిత ప్రాంతాలకు తరలించడం.
• రక్షణ బృందాలను సిద్ధం చేయడం – NDRF, SDRF, నావిక దళం బృందాలు.
• తాత్కాలిక శరణాల ఏర్పాటు – పాఠశాలలు, ప్రభుత్వ భవనాలు.
• ఆహారం, నీరు, మందులు అందించడం – అత్యవసర సరఫరాలు సిద్ధంగా ఉంచడం.

ప్రజలు పాటించాల్సిన సూచనలు : అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

• తుఫాన్ వచ్చే సమయం గురించి వాతావరణ శాఖ అప్‌డేట్స్ తప్పకుండా వినాలి.
• సముద్రం దగ్గరికి వెళ్లకూడదు.
• ఇంటి కిటికీలు, తలుపులు బిగించి ఉంచాలి.
• టార్చ్, బ్యాటరీలు, పవర్ బ్యాంక్ సిద్ధంగా ఉంచాలి.
• అత్యవసర ఫోన్ నంబర్లు దగ్గర ఉంచుకోవాలి.
• తుఫాన్ తర్వాత వెంటనే బయటకు రావద్దు – ‘తుఫాన్ కన్ను’లో ఉన్నప్పుడు తాత్కాలిక ప్రశాంతత ఉంటే కూడా, మళ్లీ గాలి తీవ్రత పెరుగుతుంది.

తుఫాన్ ‘కన్ను’ యొక్క మాయాజాలం

తుఫాన్ మధ్యలో ఉండే ప్రశాంత ప్రాంతాన్ని ‘కన్ను’ (Eye of the Cyclone) అంటారు. ఇది సుమారు 30-50 కి.మీ. వ్యాసం కలిగి ఉంటుంది. ఈ ప్రాంతంలో గాలి చాలా తక్కువగా ఉండటం, మేఘాలు లేకపోవడం వల్ల ప్రశాంతత అనిపిస్తుంది. కానీ ఇది చాలా ప్రమాదకరమైన మాయ.

• ఎందుకు అంటే? తుఫాన్ కన్ను గుండా వెళ్లిన తర్వాత, మరో వైపు ఉన్న గాలి బెల్ట్ మరింత బలంగా వస్తుంది. మొదటి దశ కంటే రెండో దశలో గాలి వేగం ఎక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉంది.
• మోసం చేసే పరిస్థితి: చాలా మంది కన్ను వచ్చినప్పుడు తుఫాన్ ముగిసిందని భావించి బయటకు వస్తారు, కానీ కొన్ని నిమిషాల లోపే మళ్లీ విధ్వంసకర గాలులు మొదలవుతాయి.
• కాబట్టి, కన్ను దాటేంత వరకు మరియు గాలి పూర్తిగా తగ్గేంత వరకు బయటకు రావడం సరికాదు.

తుఫాన్ తర్వాత సంభవించే సమస్యలు

తుఫాన్ ముగిసిన తర్వాత కూడా సమస్యలు పూర్తిగా తొలగిపోవు. అల్పపీడనం VS వాయుగుండం :

1. విద్యుత్ అంతరాయం: విద్యుత్ స్తంభాలు, తీగలు దెబ్బతినడం వల్ల విద్యుత్ సరఫరా ఆగిపోతుంది.
2. నీటి కాలుష్యం: వరద నీటితో తాగునీటి వనరులు కలుషితం అవుతాయి.
3. వ్యాధుల వ్యాప్తి: నీటివల్ల వ్యాధులు (కాలరా, టైఫాయిడ్, డెంగ్యూ) పెరిగే ప్రమాదం.
4. ఆహార కొరత: మార్కెట్లు మూసివేయడం, సరఫరా ఆగిపోవడం వల్ల ఆహారం దొరకకపోవచ్చు.
5. మానసిక ఒత్తిడి: తుఫాన్ అనుభవం వల్ల భయం, ఆందోళన ఎక్కువ అవుతుంది.

తుఫాన్‌ల చరిత్రలో ప్రధాన ఘటనలు

భారతదేశం మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్, ఒడిశా, పశ్చిమ బెంగాల్ తీర ప్రాంతాలు గతంలో ఎన్నో భయంకర తుఫాన్లను ఎదుర్కొన్నాయి.

• 1999 ఒడిశా సూపర్ సైక్లోన్: గాలి వేగం 260 కి.మీ./గం. వరకు చేరి, లక్షల ఇళ్లు ధ్వంసం అయ్యాయి, వేలాది మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.
• ఫైలిన్ (2013): ఆంధ్ర, ఒడిశా తీర ప్రాంతాల్లో భారీ విధ్వంసం.
• హుద్‌హుద్ (2014): విశాఖపట్నం నగరాన్ని తాకి పెద్ద నష్టం చేసింది.
• అంపన్ (2020): పశ్చిమ బెంగాల్, బంగ్లాదేశ్ తీర ప్రాంతాలను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేసింది.

తుఫాన్ పర్యావరణంపై ప్రభావం : అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

• అరణ్య నష్టం: పెద్ద చెట్లు కూలిపోవడం, అరణ్య వ్యవస్థ దెబ్బతినడం.
• మట్టి నష్టం: భూసారపు పొర కడిగిపోవడం.
• జంతువుల నివాస స్థలాలు చెడిపోవడం: పక్షులు, వన్యప్రాణులు కొత్త ప్రాంతాలకు వలస వెళ్ళడం.
• సముద్ర జీవవైవిధ్యం మార్పులు: పగడపు దిబ్బలు, చేపల నివాస ప్రదేశాలు నాశనం అవ్వడం.

తుఫాన్‌లను ఎదుర్కొనే భవిష్యత్ వ్యూహాలు

• ఉన్నత హెచ్చరిక వ్యవస్థలు: ఉపగ్రహాలు, రాడార్ టెక్నాలజీ ద్వారా ముందస్తు అంచనాలను మెరుగుపరచడం.
• తీర ప్రాంత రక్షణ నిర్మాణాలు: సముద్రపు అలల నుంచి రక్షించే గోడలు, చెక్కల అరణ్యాలు పెంపకం.
• పర్యావరణ పరిరక్షణ: అరణ్య సంరక్షణ, చెట్ల నాటకం ద్వారా గాలి ప్రభావాన్ని తగ్గించడం.
• ప్రజా అవగాహన కార్యక్రమాలు: పాఠశాలలు, గ్రామాల్లో తుఫాన్ సిద్ధత శిక్షణ.

అల్పపీడనం VS వాయుగుండం

అల్పపీడనం నుంచి వాయుగుండం, తుఫాన్‌ వరకు వాతావరణ మార్పులు మన జీవితాలను, ఆస్తులను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తాయి. ఈ ప్రక్రియను అర్థం చేసుకొని, ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే నష్టాన్ని గణనీయంగా తగ్గించవచ్చు. తుఫాన్‌ను ఆపడం మన చేతిలో లేకపోయినా, దాని ప్రభావాన్ని తగ్గించడం మాత్రం మన బాధ్యత.

FAQs అల్పపీడనం VS వాయుగుండం:

1. అల్పపీడనం ఎప్పుడూ తుఫాన్‌గా మారుతుందా?
లేదు, అన్ని అల్పపీడనాలు తుఫాన్‌గా మారవు. ప్రత్యేక పరిస్థితులు ఉంటేనే అవి బలపడతాయి.

2. తుఫాన్ కన్ను ఎందుకు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది?
మధ్యలో గాలి పైకి ఎగసి, ఆ ప్రాంతంలో తక్కువ ఒత్తిడి, తక్కువ గాలి ప్రవాహం ఉండటం వల్ల.

3. తుఫాన్ తర్వాత బయటకు వెళ్లడానికి ఎంత సమయం వేచి చూడాలి?
వాతావరణ శాఖ పూర్తిగా సురక్షితం అని ప్రకటించే వరకు.

4. తుఫాన్ ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి వ్యక్తిగతంగా ఏమి చేయాలి?
ప్రభుత్వ సూచనలు పాటించడం, అత్యవసర వస్తువులు సిద్ధంగా ఉంచడం, ముందుగానే సురక్షిత ప్రదేశాలకు తరలించడం.

5. తుఫాన్ సమయంలో మొబైల్ ఫోన్ ఉపయోగించవచ్చా?
విద్యుత్ పరికరాల వాడకం సాధ్యమే కానీ, విద్యుత్ తుఫాన్ సమయంలో లైట్నింగ్ ప్రొటెక్షన్ ఉండేలా జాగ్రత్త వహించాలి.

Follow On : facebook | twitter | whatsapp | instagram

కూలీ మూవీ రివ్యూ : Coolie Movie Review