📖 అధ్యాయం 11: శల్యుని సేనాధిపత్యం – మానవ నైతికతకు చివరి పరీక్ష
శల్యుని సేనాధిపత్యం,కర్ణుని అమర వీర మరణంతో కురుక్షేత్ర యుద్ధం సత్యానికి మరింత సమీపమయ్యింది. కౌరవ పక్షానికి ఉన్న చివరి శక్తులన్నీ నలిగిపోతున్న తరుణంలో, దుర్యోధనుడు చివరికి ఓటమి అంచున నిలిచాడు. అయితే మానవుని ధైర్యానికి మించినది ఏదీ లేదు – అందుకే దుర్యోధనుడు చివరి ప్రయత్నంగా శల్యుని సేనాధిపతిగా నియమించాడు.
ఈ అధ్యాయంలో మనం శల్యుని పాత్రను, అతని తత్వాన్ని, విధి విరుద్ధమైన నిర్ణయాన్ని, చివరి సంగ్రామ ఘట్టాలను వివరంగా అన్వయిస్తాం.
🔱 శల్యుని నియామకం – అనూహ్య నిర్ణయం
శల్యుని సేనాధిపత్యం, మద్ది దేశాధిపతి, మహారధుడు, ధర్మాన్ని గౌరవించే రాజు. అతను అశ్వయుద్ధంలో అసమానుడు. పాండవుల మేనమామ కావడం వల్ల, అర్జునునికి, నకుల–సహదేవులకు మానసికంగా దగ్గరగా ఉండేవాడు.
అయినా, యుద్ధ సమయానికి ముందు కృష్ణుని చతురతతో దుర్యోధనుడి పక్షాన చేరాడు. దుర్యోధనుడు శల్యుని మహాప్రతాపాన్ని గమనించి, కర్ణ మరణించిన వెంటనే సేనాధిపతిగా నియమించాడు.
శల్యుడు ఈ బాధ్యతను ఎంతో బాధతో అంగీకరించాడు. తాను అసలైన ధర్మానికి వ్యతిరేకంగా నిలవబోతున్నానన్న అణచివేత మనోవేదనతో ఈ కార్యాన్ని స్వీకరించాడు.
🗡️ శల్యుని యుద్ధ వ్యూహం – శక్తి, సంయమనం మేళవింపు
శల్యుని సేనాధిపత్యం, రణనీతిలో ఆవేశం కన్నా ఆలోచన, ధైర్యం కన్నా ధర్మం ప్రతిబింబించేది. అతను సైనికులను నైతికంగా గెలిచేలా ప్రేరేపించాడు. గాంధారి, దుర్యోధనుని ఆశలకు తగిన విధంగా, శత్రు వినాశనానికి ప్రయత్నించాడే కానీ, తన హృదయంలో పాండవుల పట్ల మమకారం గాఢంగా ఉండేది.
శల్యుని రథము వెనక అశ్వత్థామ, కృతవర్మ, కౌరవుల మిగిలిన వీరులు నిలిచారు. చివరి సమరానికి పాండవులు కూడా సమాయత్తమయ్యారు. ఈ సమరభూమి ఇక చివరి వేదికగా మారింది.
⚔️ భీముడు–శల్యుల మధ్య ఘర్షణ – శిలల వాన
శల్యుని సేనాధిపత్యం, మొదట భీమసేనుని సమీపించాడు. భీముడు, దుర్యోధనుని కుమారులచే పరిగణింపబడే “గదాయుద్ధ వీరుడు”, శల్యునితో భయంకర పోరాటానికి దిగాడు. ఇరువురి శరీరశక్తి, గదా సామర్థ్యం సమానమైనా, శల్యుని నయనీతికి భీముడు భయపడలేదు.
ఒక సందర్భంలో భీముడు శల్యుని రథాన్ని ధ్వంసం చేశాడు. కానీ శల్యుడు తిరిగి అశ్వవాహనంతో తన రథాన్ని సమన్వయం చేసుకొని, గాడిని కోల్పోకుండా, ధర్మాన్ని పరిరక్షించే ప్రయత్నం చేశాడు.
🕉️ శల్యుని హతమారం – యుద్ధం, ధర్మం మధ్య సంకటత
అభిమన్యుని మరణం, ద్రౌపదీ అవమానం వంటి సంఘటనల వల్ల పాండవులు మరింత ఆగ్రహంతో నిండిపోయారు. ధర్మరాజు యుధిష్ఠిరుడు స్వయంగా శల్యునిపై యుద్ధానికి దిగాడు – ఇది యుద్ధంలో అత్యంత అరుదైన ఘట్టం.
యుధిష్ఠిరుడు యుద్ధానికి పెద్దగా పాలుపంచుకోని రాజుగా పేరుగాంచినా, శల్యుని అన్యధర్మాన్ని నిలదీయాలనే సంకల్పంతో అతని ఎదుట నిలిచాడు. ధనుర్వేదంలో పట్టుదలతో కూడిన బాణాలను ప్రయోగించి, శల్యుని రథాన్ని ఛిన్నాభిన్నం చేశాడు.
శల్యుడు గాయపడినప్పటికీ, తన అంతిమ శ్వాసలో ఇలా అన్నాడు:
“ఓ ధర్మరాజా! నీ చేతిలో మరణించడం నా జీవితానికే గౌరవం. నా హృదయంలో పాండవుల పట్ల ఉన్న ప్రేమను ఈ యుద్ధం కప్పివేసింది. నీవు ధర్మరథి. నీ చుట్టూ నైతికత తిరుగుతుంది. నేను మిగిలిన భుజబలం ఇక లేను.”
శల్యుని మరణంతో కౌరవ సైన్యంలో తీవ్ర సంక్షోభం అలమికింది. ఆశలు విడిచిపెట్టిన సమయానికి, యుద్ధానికి ముగింపు దగ్గరయ్యింది.
🌩️ చివరి దశలో దుర్యోధనుడి ఒంటరి పయనం
శల్యుని మరణం తరువాత, దుర్యోధనుని పక్షాన ఇక ఏమీ మిగిలి లేదు. అశ్వత్థామ, కృతవర్మ, కృపాచార్యులు మాత్రమే ఉన్నారు. కానీ వారూ సైతం నిరాశతో నిండి పోయారు. దుర్యోధనుడు తన పరాజయాన్ని అంగీకరించకుండా, గదాయుద్ధానికి సిద్ధమయ్యాడు.
శల్యుడు ఉన్నప్పుడు అతనికి ధైర్యంగా ఉండేది. కానీ ఇప్పుడు, అతని ధైర్యం విరిగిపోయింది. దుర్యోధనుడు తన చివరి ఘట్టాన్ని శంఖానాదంతో ప్రకటించాడు – భీమునితో గదాయుద్ధం!
📘 అధ్యాయం ముగింపు
శల్యుని పాత్ర కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో అత్యంత గంభీరంగా నిలిచింది. ధర్మానికి దగ్గరగా ఉండే వ్యక్తి విధి చేత అన్యాయ పక్షాన నిలవాల్సి వస్తే, అతని మనస్సులో ఉండే తివాచీ పోరాటం ఎంత బలంగా ఉంటుందో శల్యుడు చూపించాడు.
అతని రక్తం, అతని శ్వాస, అతని మౌనం – అన్నీ ధర్మాన్ని నిశ్శబ్దంగా కౌరవ పక్షాన నిలబెట్టే విరోధపూరిత చిత్రం అయ్యాయి.
📖 తదుపరి అధ్యాయం 12: గదాయుద్ధం – భీముడు vs దుర్యోధనుడు: ఒక ఖడ్గాన్ని మించిన పర్వత సంగ్రామం
Follow On :
Share:
